تاثیر استرس در درمان ناباروری

چرا آرامش مهم تر از چیزی است که فکر می کنید؟

ناباروری یکی از تجربه هایی است که بسیاری از خانم ها و آقایان در مسیر آن با فشارهای روحی سنگینی مواجه می شوند. استرس، نگرانی، دل شکستگی، فشار خانواده و ترس از نتیجه نگرفتن درمان همه این ها می توانند به طور مستقیم روند باروری را تحت تاثیر قرار دهند.

هدف این مقاله آموزشی این است که به صورت علمی اما قابل فهم توضیح دهیم کخ استرس چگونه بر باروری اثر می گذارد و چطور می توان آن را مدیریت کرد. همچنین اگر شما به فکر آغاز درمان هستید، معرفی یک مرکز معتبر درمان ناباروری در پایان این مطلب می تواند مسیرتان را روشن تر کند.

کاهش تولید هورمون های جنسی اولین بازتاب استرس در بدن

یکی از رایج ترین اثرات استرس روی بدن، به هم ریختن هورمون هاست. وقتی استرس دارید، بدن برای مقابله با شرایط، هورمون کورتیزول ترشح می کند. افزایش کورتیزول باعث کاهش هورمون های جنسی می شود؛ یعنی همان هورمون هایی که برای تخمک گذاری، تنظیم قاعدگی و آماده سازی رحم ضروری اند.

تاثیر استرس در درمان ناباروری

در خانم ها، استرس زیاد ممکن است باعث موارد زیر شود:

• دیر شدن یا زود شدن پریود
• سیکل های بدون تخمک گذاری
• کاهش کیفیت تخمک
• کم شدن میل جنسی

در آقایان نیز استرس می تواند:

• تعداد اسپرم را کم کند
• کیفیت و تحرک اسپرم را کاهش دهد
• روی نعوظ و توان جنسی اثر بگذارد

وقتی هورمون جنسی کم شود، باروری کاهش پیدا می کند. برای همین است که پزشکان ناباروری همیشه روی مدیریت استرس تاکید دارند.

تاثیر استرس بر عملکرد سیستم ایمنی چرا بدن به جای حمایت از بارداری، دفاعی می شود؟

سیستم ایمنی و باروری ارتباط تنگاتنگی دارند. شاید شنیده باشید که برخی خانم ها می گویند (همه چیزم سالمه اما باردار نمی شوم) یا (جنین لانه گزینی نمی کنه). یکی از دلایل مهمی که بررسی می شود، مشکلات مرتبط با سیستم ایمنی است.

استرس می تواند:

فعالیت سیستم ایمنی را بیش از حد بالا ببرد،

یا برعکس، آن را ضعیف کند.

در هر دو حالت، بدن ممکن است رفتارهای غیرطبیعی نسبت به جنین نشان دهد. اگر سیستم ایمنی بیش فعال شود، ممکن است لانه گزینی سخت تر انجام شود. اگر ضعیف شود، احتمال عفونت ها و اختلالات هورمونی بالا می رود.

به همین دلیل است که تصمیم به بارداری در شرایط پر استرس، معمولاً با تاخیر همراه می شود.

اختلال در تعادل هورمونی وقتی چرخه قاعدگی به هم می ریزد

بسیاری از خانم هایی که دچار اضطراب شدید می شوند، گزارش می دهند که «پریودم نامنظم شده» یا «چند ماهه پریودم جابه جا شده». دلیلش کاملاً علمی است: وقتی استرس دارید، ارتباط مغز با تخمدان دچار اختلال می شود. مغز برای تخمک گذاری پیام های هورمونی ارسال می کند اما اضطراب این پیام ها را ضعیف یا نامنظم می کند.

نتیجه این اتفاق:

• پریود نامنظم
• تخمک گذاری نامنظم
• سیکل های بدون تخمک
• کاهش ذخیره تخمک در طولانی مدت

این موضوع به ویژه برای خانم هایی که تنبلی تخمدان (PCOS) دارند بسیار مهم است، زیرا استرس می تواند وضعیت آن ها را بدتر کند و سطح هورمون های مردانه را افزایش دهد.

تغییرات در عملکرد تخمدان و رحم از تخمک گذاری تا لانه گزینی

استرس می تواند نه تنها کیفیت تخمک را پایین بیاورد، بلکه روی عملکرد رحم نیز اثر بگذارد. رحم باید در روزهای مشخصی از سیکل، پذیرای جنین باشد. این آمادگی وابسته به هورمون هاست. هر عاملی که هورمون ها را به هم بریزد، احتمال لانه گزینی را کاهش می دهد.

بسیاری از خانم ها می پرسند:

آیا استرس باعث جلوگیری از لانه گزینی می شود؟

بله، استرس شدید می تواند احتمال لانه گزینی را کم کند.

دلایل:

• کاهش ضخامت مناسب آندومتر
• اختلال در خون رسانی رحم
• تغییرات هورمونی
• اثر غیر مستقیم بر کیفیت تخمک

بنابراین زنانی که برای IVF یا IUI اقدام می کنند، باید آرامش بیشتری داشته باشند تا شانس لانه گزینی بالاتر برود.

رفتارهای نامناسب ناشی از استرس سبک زندگی هم مهم است

در دوران درمان ناباروری، بسیاری از رفتارهای ناخواسته می توانند نتیجه درمان را مخدوش کنند. معمولاً این رفتارها ریشه در اضطراب دارند؛ مثل:

• کم خوابی
• ریزه خواری ( یعنی مصرف بی رویه و پراکنده انواع مواد غذایی در روز)
• مصرف کافئین و شیرینی زیاد
• مصرف دخانیات
• کاهش فعالیت بدنی
• گریه، ناامیدی، انزوا

هر کدام از این رفتارها روی هورمون ها اثر می گذارند و به طور غیر مستقیم درمان ناباروری را دشوارتر می کنند.

به همین دلیل است که مراکز حرفه ای ناباروری علاوه بر آزمایش و دارو، به سبک زندگی هم توجه می کنند.

راهکارهای ساده، کاربردی و سریع برای کاهش استرس در دوران درمان ناباروری

✔️ ۱. تنفس عمیق ۵×۵

۵ ثانیه دم — ۵ ثانیه بازدم

روزانه ۵ دقیقه انجام بده؛ فوراً ضربان قلب و تنش عصبی را کم می کند.

✔️ ۲. پیاده روی سبک ۲۰ دقیقه ای

بهترین روش طبیعی برای کاهش کورتیزول (هورمون استرس) و بهبود جریان خون در سیستم تولیدمثلی.

✔️ ۳. دوری از شبکه های اجتماعی در ساعات مشخص

روزانه یک ساعت دوری از موبایل (به خصوص شب ها) ذهن را آرام و خواب را بهتر می کند.

✔️ ۴. نوشتن نگرانی ها روی کاغذ

یک دقیقه زمان می برد اما بار ذهنی استرس را به طور قابل توجهی تخلیه می کند.

✔️ ۵. ماساژ شکمی سبک

ماساژ ملایم دور ناف و پایین شکم، تنش عضلانیِ ناحیه لگن را کم کرده و آرامش ایجاد می کند.

✔️ ۶. مصرف دمنوش های آرام بخش

بابونه، اسطوخودوس یا سنبل الطیب و … بدون کافئین و کمک کننده در تنظیم خواب و اضطراب.

✔️ ۷. صحبت با مشاور

حتی یک جلسه مشاوره می تواند دیدگاه فرد را نسبت به مسیر درمان تغییر دهد و استرس را نصف کند.

✔️ ۸. تعیین روز بدون فکر کردن به درمان

هفته ای یک روز به خودت اجازه بده هیچ حرف یا فکری درباره ناباروری نداشته باشی.

در کنار این راهکارهای ساده برای کاهش استرس، مرکز تحقیقات و درمان ناباروری ژیوار نیز می تواند با ارائه مشاوره تخصصی، برنامه های آرام سازی و درمان های کامل ناباروری به شما کمک کند تا روند درمان با آرامش بیشتری پیش برود و شانس بارداری افزایش یابد.

معرفی مرکز معتبر درمان ناباروری در تهران

اگر در مسیر درمان هستید، حمایت یک مرکز حرفه ای می تواند بهترین همراه شما باشد.

مرکز تحقیقات و درمان ناباروری ژیوار یکی از مراکز معتبر و تخصصی ناباروری در تهران است که با استفاده از:

• تجهیزات کامل و به روز
• پزشکان مجرب
• آزمایشگاه پیشرفته
• مشاوره دقیق
• امکانات تخصصی داخل بیمارستان عرفان

فرآیند درمان ناباروری را با دقت، آرامش و شانس موفقیت بالاتر طی می کند.

در این مرکز، علاوه بر بررسی علل ناباروری، به وضعیت روحی و سطح استرس مراجعین نیز توجه می شود ، زیرا تجربه نشان داده مدیریت اضطراب می تواند نتیجه درمان را بهتر کند.

سوالات متداول درباره استرس و ناباروری